عبدالله بن موسی بن جعفر

عبدالله بن موسی بن جعفر معروف به عبدالله عَوكَلانی فرزند امام کاظم(ع). پس از شهادت امام رضا(ع)، گروهی از شیعیان با توجه به سن کم امام جواد(ع)، عبدالله را امام بعدی پنداشتند ولی با پرسیدن سؤالاتی فقهی دریافتند که او امام نیست. آرامگاهی در ساوه و آرامگاهی در بافق یزد به او منسوب است.

معرفی

عبدالله از فرزندان امام کاظم(ع) است. مادر او ام ولد بوده است. شیخ طوسی او را در زمره اصحاب امام کاظم(ع) و امام رضا(ع) شمرده است. عبدالله از امام کاظم(ع) و امام رضا(ع) حدیث نقل کرده است.

جانشینی امام رضا

در برخی منابع همچون مناقب ابن شهرآشوب و دلائل الامامة و الاختصاص آمده است که پس از شهادت امام رضا(ع) شیعیان با توجه به سن پایین امام جواد(ع)، در شک و حیرت قرار گرفتند. گروهی از فقها و اصحاب به مدینه رفتند و در مجلسی که ترتیب یافته بود از عبدالله بن جعفر سؤالاتی فقهی پرسیدند ولی او پاسخ نادرست داد. بنابر نقل شیخ مفید امام جواد(ع) که در همان جلسه حاضر بود خطاب به عموی خود (عبدالله) فرمود: ای عمو! از خدا بترس! برای تو سخت گران خواهد بود که در روز قیامت در پیشگاه خدا بایستی و به تو بگوید: چرا برای مردم به چیزی که علم نداری، فتوا دادی؟ عبدالله در پاسخ امام استغفار کرد.

سپس امام پاسخ درست را بیان کرد و به دنبال آن شیعیان مسائل بسیاری مطرح کردند و امام به همه آنها پاسخ گفت.

آرامگاه

در نزدیکی روستای اوجان در ۱۸ کیلومتری ساوه بقعه‌ای به نام شاهزاده عبدالله اوجان وجود دارد که منسوب به عبدالله بن موسی بن جعفر است. گنبد امامزاده از بناهای تاریخی دوره سلجوقیان است که وزیر سید مجد الدین ابوالفتح ساکن ری آن رادر قرن ششم بنا کرده است.

در بافق یزد نیز بارگاهی وجود دارد که به اعتقاد اهالی منطقه شخصیت مدفون در آن، عبدالله فرزند بلافصل امام کاظم(ع) است.

نسل عبدالله

منابع انساب و رجال، از پنج پسر و سه دختر برای عبدالله نام برده‌اند. نسل او به «عَوکَلانی» معروفند و در کشورهای مختلف از جمله مصر، عراق، ایران و هند پراکنده‌اند. گروهی از سادات غرب ایران بویژه استان لرستان از نسل او هستند که به سادات موسوی عوکلانی (عوکانی) معروف‌اند و کتابی با عنوان «شجره مبارکه سادات موسوی عوکانی معروف به آهو قلندری» در معرفی آنها نوشته شده است. آیت الله سید محمدتقی غضنفری نیز از نسل اوست.

بقعه‌ای در حاجی آباد هرمزگان به نام امامزاده سید محمد و بقعه‌ای در اطراف شهر کرمان به نام امامزاده عبدالله به نوادگان عبدالله بن موسی منسوب است.

جستارهای وابسته

• امامزاده اسحاق بن موسی بن جعفر(ع) (ساوه)

پانویس

منابع

• ابن شهر آشوب، المناقب، قم، علامه، ۱۳۷۹ق.
• ابن صوفی نسابه، المجدی فی أنساب الطالبیین، دوم، قم،مكتبة آیة الله المرعشی النجفی، ۱۴۲۲ق.
• شیخ طوسی، رجال الطوسی، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیه، ۱۴۱۳ق
• شیخ مفید، الإختصاص، اول، قم، كنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
• كلینی، الكافی، دوم، تهران، اسلامیة، ۱۳۶۲ش.
• محمد بن یوسف صالحی دمشقی، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، اول، بیروت،‌دار الكتب العلمیة، ۱۴۱۴ق.